Το κοινό πεδίο αναφοράς, η βάση δεδομένων τόσο του πατριωτισμού, όσο και του εθνικισμού είναι το έθνος, το οποίο αποτελείται από μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων που συγκροτείται χάρη σε κοινούς φυλετικούς, γλωσσικούς και ιστορικούς δεσμούς και συνήθως ταυτίζεται με μια ορισμένη γεωγραφική επικράτεια. Βέβαια, το κυρίαρχο ενοποιητικό στοιχείο του έθνους προέρχεται από την έντονη αίσθηση της δικής του ιστορίας, κουλτούρας και γενικότερα των πολιτισμικών του ιδιαιτεροτήτων, άσχετα αν έχει κρατική οντότητα ή όχι. Γι' αυτό και περιλαμβάνει όχι μόνο όσους ζουν στο πάτριο έδαφος, αλλά και όσους ζουν σε διάφορες χώρες, αλλά έχουν εθνική συνείδηση.
